E-learning en de magie van een passende voice-over
E-learning neemt een steeds belangrijkere plek in binnen het landschap van leren en ontwikkelen. Gelukkig ziet het er ook steeds mooier uit. Zowel qua beeld als ook qua geluid. In dit artikel neem ik je mee vanuit mijn ervaring als voice-over binnen diverse e-learning programma’s. Wil je eerst mijn demo’s zien van e-learnings? Dat kan natuurlijk ook
Wel even iets meer dan digitaal cursusmateriaal
Waar de old-school e-learning modules eigenlijk gewoon gedigitaliseerde papieren versies waren van het oude lesmateriaal is vandaag de dag een e-learning een veelomvattende leeromgeving. E-learning is meer dan alleen maar wat tekstjes en plaatjes en een multiple-choice vragenlijstje op je beeldscherm. Steeds vaker zien we animaties waarin de studenten worden meegetrokken in een virtuele werkelijkheid. Als je als deelnemer een e-learning volgt waar je helemaal in op kunt gaan ben je maximaal gefocust en leer je veel sneller. Maar dat vraagt wel iets van de e-learning ontwikkelaar.
Het effect van een voice-over bij e-learning is vaak onderschat
Een voice-over voor e-learning is soms een nog wat onderschat onderdeel. De graphics zijn oké, de content klopt en oh ja, er moet ook nog iets worden ingesproken. Gelukkig realiseren meer en meer e-learning designers zich dat een stem binnen e-learning een essentieel onderdeel vormt. Mensen zitten vaak met een hoofdtelefoon geconcentreerd te werken. Dan is het jammer als dan de stem van de avatar coach, afbreuk doet aan het totale plaatje. Mensen kunnen door een slechte voice-over bij een instructievideo verveeld of geïrriteerd raken en daarmee heeft de e-learning een veel lager rendement dan mogelijk is. Binnen de reclamewereld is de kracht van een goede stem al heel lang bekend, gelukkig wordt er bij de ontwikkeling van e-learnings ook steeds meer aandacht aan besteed!
Behalve visuele prikkels krijgen mensen bij het doorlopen van een e-learning module eigenlijk alleen maar auditieve prikkels binnen. Het totale plaatje van je digitale leeromgeving moet dan wel bij elkaar kloppen. Zo’n 30 % van de mensen leert vooral door auditieve informatie. Dat betekent dat zij eigenlijk alleen maar kennis opdoen via het luisteren en de auditieve verwerking daarvan. Voor deze groep mensen is het dan ook eigenlijk essentieel dat de trainer op het online leerplatform ook wordt aangevuld met ingesproken teksten door een stemacteur.
De kracht van een goede voice-over onder een belangrijke boodschap is behoorlijk van invloed als het gaat om e-learning. De voice-over vervult op een digitaal leerplatform, vaak de rol van trainer of coach. Een goede voice-over kan de boodschap maken of breken. Als dat voor reclameboodschappen op gaat, waar beïnvloeding het primaire doel is, waarom zou je dan bij een e-learning module te ‘zuinig’ zijn met het inzetten van een stemacteur? Investeer in de kracht van je boodschap door een voice-over in te zetten met een stem die naadloos aansluit bij datgene wat je wilt overbrengen.
Zie hier mijn portfolio
Meedenken met de opdrachtgever
Als voice-over zie ik soms teksten voorbij komen die naar mijn mening net niet helemaal aansluiten bij de doelgroep. Met veel opdrachtgevers heb ik gelukkig zo’n relatie dat ik daar dan rustig iets van kan zeggen en samen met ze kan kijken of we de tekst bijvoorbeeld nog iets kunnen verbeteren. Zo verzorgde ik een keer een e-learning / instructiefilm over een nieuw apparaat voor verplegend personeel. De aangeleverde tekst was duidelijk geschreven door de fabrikant van het product. Het was een vrij technisch verhaal dat helaas niet helemaal afgestemd was op de belevingswereld van het verplegend personeel. Zij hoeven niet alle details te weten van zo’n apparaat, maar willen juist wel weten hoe en waarom je het moet gebruiken. We hebben het in overleg met de opdrachtgever aangepast, zodat het toegankelijker werd en vervolgens kon ik het, gericht op de doelgroep, professioneel inspreken in mijn eigen studio.
Belerend of gelijkwaardig?
Wat ook nog wel eens voorkomt is dat de tekst voor de voice-over iets te belerend is geformuleerd. Dat is bij online training meestal niet nodig. Je wilt de doelgroep graag zoveel mogelijk vanuit een gelijkwaardige positie aanspreken. Het is erg leuk om hierin mee te denken met de opdrachtgever. Uiteindelijk is diezelfde opdrachtgever natuurlijk degene die bepaalt welke tekst eronder moet komen, maar meestal wordt het meedenken wel gewaardeerd. Ook dat is de meerwaarde van een professionele voice-over bij je online leeromgeving.
Een ‘leuke stem’ is geen voice-over
De stem die als coach of trainer fungeert binnen het leerplatform moet kloppen bij de doelgroep, moet de juiste tone of voice hebben en professioneel én toegankelijk overkomen. Niet te gezellig, niet te zakelijk. Iemand kan een hele leuke stem hebben, maar dat wil nog niet zeggen dat je geschikt bent om een e-learning in te spreken. Daar is echt meer voor nodig. Voice-over zijn is een ambacht (maar daarover wellicht meer in een ander blog ? ). Een professionele voice-over blijft zichzelf voortdurend ontwikkelen, wisselt ervaringen uit met vakgenoten en heeft bovendien de goede apparatuur in huis om het ook technisch gezien netjes aan te leveren. Verder moet de stem en sound van de stemacteur ook goed passen bij het onderwerp of bij het product. Een goede toon als reclamestem of documentaire stem is niet hetzelfde als een juiste tone of voice voor e-learning.
Een mannen- of vrouwenstem?
Soms heeft de ontwikkelaar van een e-learning heel duidelijk in zijn hoofd dat hij een man of vrouw wil als voice-over. Soms heeft men ook niet echt een voorkeur. Een tijdje geleden deed ik een e-learning voor de leidsters van een kinderdagverblijf. Daar werken alleen dames, dan lijkt het ook logisch om het door een vrouw te laten vertellen. Maar als het gaat om instructie over medische apparatuur dan kan zowel een mannenstem als een vrouwenstem geschikt zijn. De doelgroep bestaat immers ook uit mannen én vrouwen. Gelijktijdig is dit ook weer geen vaste regel. Soms wil je juist graag een vrouwenstem omdat het een e-learning is voor een typisch mannen vakgebied. Je kiest dan juist een keer een vrouwenstem omdat je verwacht dat dit beter aansluit. Een tijdje geleden verzorgde ik een e-learning voor de mannen die aan de HSL werken. Het ging over veiligheid op de werkvloer. De klant wilde in eerste instantie een mannenstem, maar uiteindelijk kozen ze voor een vrouw met een wat ‘stoerder’ geluid. Ik dus.
Ik heb ook wel eens een klant hoor zeggen: we willen een stevige vrouwenstem, niet zo’n parfum/make-up stem. Nou ja, ik snap dan wel wat ze bedoelen: I’m your girl! (in dit artikel lees je meer over mannen- of vrouwenstemmen)
In veel e-learning programma vervul je de rol van begeleider of coach die de deelnemers ‘meeneemt’ door de verschillende modules. Ik vervul deze rol dan als men de voorkeur geeft aan een vrouwenstem. Hoe dan ook, het is soms ook een kwestie van uitproberen. Het is voor de klant vaak prettig om te werken met een custom demo. Je vraagt dan een man en vrouw (of meerdere) om een demo aan te leveren met een deel van de instructievideo waarbij je stem de rol van coach heeft. De opdrachtgever kan de stemmen dan naast elkaar leggen en horen en zien hoe het overkomt in het totale plaatje van de online video’s. Het is en blijft maatwerk en dat is ook het leuke van dit vak!
Hoe je uiteindelijk de beste voice-over kiest voor je e-learning
Veelal begint het met de keuze voor een vrouwenstem of een mannenstem. Daarna wil je een bepaalde leeftijd aan die stem koppelen. Zoek niet op leeftijd van een voice-over. Voice-overs hebben een stembereik qua leeftijd, waarbinnen ze kunnen schakelen. Mijn stem range is tussen de 25 en 50. Ik heb bijvoorbeeld een collega die boven de 50 is, maar vaak wordt gecast als jonge meid, door haar wat hogere stem! Dus in ons vak heb je niets aan de ware leeftijd! Wel is het zo dat een stem op hoge leeftijd niet goed gevangen kan worden door een jong iemand. Zo’n mooie authentieke kraak, moet je dan echt zoeken bij een voice-over die ook daadwerkelijk 60 (of 80) plus is.
Vervolgens wil je een bepaalde tone of voice. Misschien wil je iemand die er boven staat, een formele klank, of kies je juist liever een wat vlottere toon. Zo van: “He, ik ga je iets uitleggen, doe je lekker mee?!”. Iemand die meer naast degene staat die de e-learning volgt. Voor ons als voice-overs / stemacteur is het dus heel belangrijk dat er eerst wordt gekozen welke toon gewenst is voor de betreffende explainer of e-learning: formeel, informeel, van bovenaf opgelegd of meer vanuit gelijkwaardigheid. Mocht je er niet uitkomen, dan kan je het ook bij de voice-over neerleggen. Vanuit onze ervaring kunnen we je vaak goed adviseren welke sound het beste past. Daarna ga je zoek naar mogelijke stemmen. Uiteraard is een goede voice-over in staat om te schakelen in die toon. Meestal lever ik zelf via een Custom Demo een aantal alternatieven aan zodat er wat te kiezen is. En als een opdrachtgever zelf niet precies weet welke kant het op moet, dan zijn professionele voice-overs goed in staat om vanuit eerdere ervaring zelf met enkele alternatieven te komen.
De toekomst voor e-learning en Voice-overs
E-learning kan vooral goed werken als het gaat om dingen leren, waarbij de trainee het zelf ook graag wil leren. E-learning vergt denk ik net iets meer zelfdiscipline en intrinsieke motivatie van degene die de training volgt.
Op dit moment (maart 2020) denk ik wel dat e-learning in een stroomversnelling komt, door de komst van het Corona virus. Mensen zijn op zoek naar andere oplossingen om te leren. En dan biedt e-learning natuurlijk een uitkomst. Ik denk dan ook dat door de Corona Crisis een flinke versnelling plaats vindt in de ontwikkeling van e-learning programma’s. Ook los van het Corona virus zal e-learning meer en meer een rol gaan spelen in lerend Nederland. We zien steeds meer digitale leerplatforms ontstaan bij overheden en grotere bedrijven.
De valkuil van een te snelle ontwikkelingen is dat iedereen denkt “even” een e-learning in elkaar te kunnen zetten. Bovendien zijn er ontwikkelaars van digitale leerplatforms die denken dat dat iedereen het leuk vindt om ‘even een e-learningetje te volgen’. Maar in de praktijk valt dit nogal tegen. Mensen haken makkelijk af als zo’n programma niet goed in elkaar zit. Als je mensen echt wilt binden en boeien met een e-learning dan moet je dat goed en stevig neerzetten. Het moet gewoon kloppen. Dat geldt aan de ene kant voor de inhoud van de e-learning, maar zeker ook voor de vorm. Een e-learning moet heel zorgvuldig afgestemd worden op de doelgroep, het moet er visueel aantrekkelijk uitzien, technisch moet het goed werken en last-but-not-least de juiste stem of voice-over maakt het geheel af. Ik vind het super om samen met de opdrachtgever uiteindelijk een mooi resultaat neer te zetten en te zien dat het dan echt af is!
Vraag gratis een custom demo aan!
